Przebarwienia w postaci ciemnych plam pokrywających głównie skórę twarzy i dłoni mogą dotknąć każdego, ponieważ ich pojawienie się może być spowodowane m.in. promieniowaniem słonecznym, przyjmowaniem niektórych leków lub zaburzeniami hormonalnymi. Chociaż nie są one problemem zdrowotnym, to stanowią nieestetyczne zmiany, które warto usunąć. Jakie są przyczyny przebarwień? Jak sobie z nimi radzić? Sprawdź, jak skutecznie usunąć przebarwienia i cieszyć się piękną skórą.
Przebarwienia skóry – co to jest?
Mianem przebarwień, określamy ciemniejsze, nieestetyczne plamy na skórze mogące przybierać różne kolory – od jasnobrunatnego, przez odcienie brązu, aż do szarego. Mogą mieć nieregularne kształty, różną wielkość i pojawiać się zarówno na stale odsłoniętych częściach ciała (np. twarzy, dekolcie i dłoniach), jak i całej skórze (na tułowiu, na nogach i rękach).
Przebarwienia mogą stanowić spory problem estetyczny, obniżać samopoczucie i samoocenę, dlatego warto im przeciwdziałać, a w razie pojawienia się, jak najszybciej zająć się ich usuwaniem.
Jak powstają przebarwienia?
Przebarwienia skórne powstają w wyniku nagromadzenia się w konkretnym miejscu pigmentu skóry, czyli melaniny. Za takie działania odpowiadają m.in. promienie słoneczne w połączeniu z zaburzeniami hormonalnymi, stanami zapalnymi, przyjmowanymi lekami (np. antybiotykami, środkami antykoncepcyjnymi) lub ziołami o właściwościach fotouczulających. Przebarwienia mogą również powstać na skutek stosowania perfum, dezodorantów lub innych kosmetyków.
Przebarwienia na twarzy mogą mieć także charakter pozaplany i występować w miejscach, w których wcześniej były zmiany po trądziku, różnego rodzaju wysypki skórne (w tym te związane z chorobami zakaźnymi), uczulenia, oparzenia słoneczne lub urazy.
Jednak bezpośrednie przyczyny powstawania przebarwień nie są do końca wyjaśnione, choć z pewnością korelują z układem immunologicznym i reakcjami obronnymi organizmu oraz procesem starzenia się skóry. Ciemne plamy na skórze to problem dotykający przede wszystkim kobiet, ponieważ ponad 30% pań po 30 roku życia i blisko 90% pań po pięćdziesiątce, boryka się z przebarwieniami.
U młodszych kobiet przebarwienia powodują przede wszystkim zaburzenia gospodarki hormonalnej, np. ciąża, czy stosowanie antykoncepcji, ale również różnego rodzaju choroby ogólnoustrojowe (np. nadczynność tarczycy, niedoczynność kory nadnerczy) i nawracające stany zapalne przydatków.
U kobiet starszych na skórze zaczynają pojawiać się przebarwienia będące następstwem zmian hormonalnych związanych z przekwitaniem, stosowaniem hormonalnej terapii zastępczej lub innych leków oraz ogólnym starzeniem się skóry i całego organizmu.
Rodzaje przebarwień skóry
Do najczęściej występujących przebarwień skóry należą:
- ostuda,
- piegi,
- plamy soczewicowate,
- przebarwienia polekowe,
- przebarwienia pozapalne.
Ostuda
Zwana również melasmą, w około 90% przypadków występuje u kobiet. To przebarwienia w kolorze jasno- lub szarobrązowym, występujące przede wszystkim na twarzy i szyi, zwykle symetrycznie, choć o nieregularnym kształcie.
W powstawaniu przebarwień tego rodzaju udział bierze promieniowanie UV (przebarwienia posłoneczne), przyjmowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych, zmiany hormonalne w okresie ciąży, a także zaburzenia w funkcjonowaniu tarczycy. Ostuda może pojawić się również w efekcie przyjmowania leków fototoksycznych, dysfunkcji wątroby lub jajników.
Warto wiedzieć, że przebarwienia tego typu mogą zanikać, nawracać, ale również ciemnieć z biegiem lat, stając się bardziej widocznymi.
Piegi
Piegi (ephelides) to liczne i drobne brązowe przebarwienia, które są płaskie i gładkie. Najczęściej pojawiają się około 2 roku życia, co jest uwarunkowane genetycznie, a w kolejnych latach stopniowo ich przybywa.
Skóra pokryta piegami to najczęściej skóra bardzo wrażliwa na uszkodzenia słoneczne, a same piegi pod wpływem promieniowania UV stają się ciemniejsze i bardziej widoczne.
Plamy soczewicowate
To przebarwienia okrągłe lub owalne, w kolorze od jasnobrązowego do niemal czarnego.
Warto wiedzieć, że pomiędzy 30 a 50 rokiem życia mogą zacząć pojawiać się na skórze plamy soczewicowate starcze lub słoneczne, które tworzą się w miejscach narażonych na stałe działanie promieni słonecznych, czyli na twarzy, grzbietach dłoni, a także na szyi, przedramionach i podudziach.
Przebarwienia polekowe
Tego rodzaju przebarwienia mogą pojawić się podczas przyjmowania niektórych leków, które zwiększają wrażliwość na promieniowanie słoneczne. Do takich preparatów zalicza się m.in. antybiotyki (głównie tetracykliny), niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen) i salicylany (np. aspiryna).
Niestety, podłoże zmian jest często ciężkie do zidentyfikowania, ponieważ pacjenci stosują wiele leków jednocześnie.
Przebarwienia pozapalne
Przebarwienia pozapalne są związane ze stanem zapalnym toczącym się w skórze, wywołanym m.in. trądzikiem, łuszczycą, czy kontaktowym zapaleniem skóry. Występują najczęściej w miejscach po różnego rodzaju zmianach skórnych, takich jak trądzik, wysypka alergiczna i zakaźna, oparzenia, czy rany.
Jak zapobiegać przebarwieniom?
Podobnie jak w większości chorób i różnego rodzaju dolegliwości, tak i tutaj ważną rolę odgrywa odpowiednia profilaktyka. Ochrona skóry powinna polegać przede wszystkim na codziennym stosowaniu kremu z filtrem SPF (Sun Protection Factor), w tym filtrów fizycznych (mineralnych) lub mieszaniny filtrów fizycznych z chemicznymi.
Filtry fizyczne produkowane są na bazie tlenku cynku lub tlenku tytanu, które to minerały skutecznie odbijają i rozpraszają promieniowania UV. Filtry chemiczne z kolei, to związki, które wnikają w naskórek i pochłaniają promieniowanie ultrafioletowe. Im wyższa wartość SPF, tym wyższy stopień ochrony przed promieniowaniem.
Ponadto, zaleca się unikać słońca podczas przyjmowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych, niektórych antybiotyków i sulfonamidów, leków obniżających cholesterol, leków przeciwcukrzycowych, leków psychotropowych (m.in. niektórych antydepresantów), leków hormonalnych oraz niektórych ziół (np. dziurawca).
Warto również pamiętać, by przed ekspozycją na słońce nie aplikować na skórę środków zapachowych, zwłaszcza tych zawierających alkohol, ale też olejków z piżmem, bergamotką, paczulą i wanilią.
Przebarwienia – sposób postępowania
Jeśli chodzi o usuwanie przebarwień, to dermatolodzy i kosmetolodzy dysponują coraz szerszym spektrum możliwości. Każde przebarwienie lub grupa przebarwień muszą zostać ocenione osobno, a skóra powinna być dokładnie sprawdzona pod specjalistyczną lampą (tzw. lampą Wooda).
Przeprowadzany jest również szczegółowy wywiad i dopiero na podstawie wszystkich zebranych informacji tworzony jest plan terapii. Sposoby leczenia przebarwień zależą również od ich charakteru i głębokości występowania, ponieważ przebarwienie może dotyczyć tylko naskórka lub wchodzić w głębsze warstwy skóry.
Usuwanie przebarwień
Jak usunąć przebarwienia w postaci nieestetycznych plam na skórze? Przebarwienia naskórkowe można usunąć sięgając po odpowiednie kremy rozjaśniające skórę, m.in. te zawierające kwasy (np. kwas azelainowy) i witaminę A, poddając się serii peelingów kawitacyjnych (wykorzystujących ultradźwięki rozbijające komórki warstwy rogowej skóry) lub chemicznych (złuszczanie naskórka za pomocą kwasów, np. glikolowego).
Kolejnym skutecznym sposobem pomagającym usuwać przebarwienia jest mikrodermabrazja, czyli złuszczanie mechaniczne za pomocą kryształków diamentowych lub korundowych.
Nie należy również zapominać o terapii laserowej, w której wiązka światła z lasera jest wybiórczo pochłaniana przez melaninę, a komórki zawierające barwnik są podgrzewane i niszczone. Taki zabieg świetnie sprawdza się, gdy przebarwienia sięgają do głębszych warstw skóry.
Po usunięciu przebarwień dowolną metodą, ważne jest przestrzeganie wskazówek dotyczących pielęgnacji skóry i celowa terapia kosmetologiczna, która pozwala utrzymać efekt po zabiegach.
